กลับสู่หน้าหลัก

เนื้อหาบทเรียนที่3

แบบทดสอบก่อนเรียน

แบบฝึกหัด

สรุปความรู้ที่ได้

เซลล์ประสาท

เซลล์ประสาท (nerve cell หรือ neuron) คือ หน่วยย่อยทั้งโครงสร้างและการทำหน้าที่ของระบบประสาท ขนาดของเซลล์ประสาทโดยทั่วไป มีเส้นผ่านศูนย์กลางของตัวเซลล์แค่ 0.1 มิลลิเมตรโดยประมาณ แต่ใยประสาทมีความยาวได้หลายเมตร

โครงสร้างของเซลล์ประสาท

เซลล์ประสาท ประกอบด้วย ตัวเซลล์ และใยประสาท

• ตัวเซลล์ (Cell body) ลักษณะคล้ายคลึงกับเซลล์ทั่วไป ภายในมีนิวเคลียส ไมโทคอนเดรีย ไรโบโซม เอนโดพลาสมิกเรติคูลัม กอลจิบอดี และออร์แกเนลล์อื่น ตัวเซลล์มีหน้าที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโตและเมแทบอลิซึมของเซลล์ประสาท (เป็นแหล่งสร้างพลังงาน สังเคราะห์โปรตีนที่เป็นสารสื่อประสาท๗

•  ใยประสาท (Nerve fibre) แบ่งตามการทำหน้าที่ เป็นใยประสาท 2 ชนิด คือ เดนไดรต์และแอกซอน

เดนไดรต์ (dendrite) คือ ส่วนของใยประสาทที่ทำหน้าที่รับการกระตุ้นของสิ่งเร้า ทั้งสิ่งเร้าจากภายนอกและจากเซลล์ประสาทอื่นๆ เดนไดรต์มีหลายเส้น ลักษณะเป็นเส้นใยที่แตกแขนงสั้นๆ โดยทั่วไปเป็นใยประสาทที่นำกระแสประสาทในทิศทางเข้าสู่ตัวเซลล์

แอกซอน (Axon) คือ ส่วนของใยประสาทที่ทำหน้าที่นำกระแสประสาทออกจากบริเวณเดนไดรต์ ไปสู่เซลล์อื่นๆ โดยทั่วไปแอกซอนมีเส้นเดียว ลักษณะเป็นเส้นใยยาวมาก มีส่วนปลายที่แตกแขนงเล็กน้อย ความยาวของเซลล์ประสาทมากจากความยาวของแอกซอน เช่น เซลล์ประสาทรับความรู้สึกที่นิ้วเท้าเซลล์หนึ่งมีตัวเซลล์ขนาด 0.1 มิลลิเมตร มีแอกซอนยาวเป็นเมตรไปถึงไขสันหลัง

ตำแหน่งของตัวเซลล์ ในเซลล์ประสาททั่วไป ตัวเซลล์อยู่ระหว่างแอกซอนกับเดนไดรต์ กล่าวคือ มีแอกซอนอยู่ด้านหนึ่งและเดนไดรต์อยู่ด้านตรงข้ามของตัวเซลล์ แต่เซลล์ประสาทมีชนิดและหน้าที่ต่างๆ กันมากมาย พบว่าตำแหน่งของตัวเซลล์อาจอยู่ที่ช่วงไหนของใยประสาทก็ได้ ตัวอย่างเช่น เซลล์ประสาทรับความรู้สึกเซลล์หนึ่งของผิวหนัง มีตัวเซลล์ยื่นออกมาจากแอกซอน

จำนวนและความยาวของใยประสาท ขึ้นอยู่กับชนิดและหน้าที่ ของเซลล์ประสาทเช่นกัน ใยประสาทมีลักษณะเป็นเส้นละเอียดบางๆ เหมือนกัน แต่มีขนาดความยาวต่างกันมาก อาจยาวตั้งแต่ไขสันหลังจากปลายเท้า (ประมาณ 1 เมตร) ในขณะที่เซลล์ประสาทประสานงานท่สมองและไขสันหลังมีใยประสาทขนาดเล็กและเรียงอัดแน่น